2.2.9 Uniform kotlabel
De Vlaamse Regering voert een uniform kotlabel in waarmee de studentensteden aan de slag kunnen. Het ontwerpdecreet is op 8 maart 2024 bekrachtigd en het uitvoeringsbesluit is op 17 mei definitief goedgekeurd.
Het uniform kotlabel treedt in werking op 1 januari 2025.
Waarom een uniform kotlabel?
Een kotlabel garandeert naleving van de woningkwaliteits- en brandveiligheidsnormen. Op dit moment kiezen studentensteden en hogere onderwijsinstellingen zelf of ze een kotlabel invoeren en verplichten. Ze bepalen ook zelf de voorwaarden voor dat label. Dat maakt het voor studenten en verhuurders weinig transparant om studentenhusvesting met elkaar te vergelijken en te weten of een studentenhuisvesting kwaliteitsvol en brandveilig is. Dat moet een uniform kotlabel verhelpen.
Wat garandeert het kotlabel?
U kunt binnenkort ervoor kiezen om een kotlabel toe te kennen op uw grondgebied.
Het kotlabel garandeert de naleving van:
-
De woningkwaliteitsnormen
Het kot heeft een conformiteitsattest. Als u strengere veiligheids- en kwaliteitsnormen voor kamers oplegt, moet het kot ook hieraan voldoen en een bewijs van de gemeente hiervoor hebben.
-
De brandveiligheidsnormen
Het kot heeft een positief brandweerattest of een attest van een brandtoezichter die werd aangewezen door de burgemeester.
-
Het aantal vergunde woongelegenheden voor studentenhuisvesting in het gebouw
Het aantal woongelegenheden is vergund of vergund geacht conform de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening van 15 mei 2009.
Hoe kan uw gemeente het Vlaams kotlabel toepassen?
U kiest niet voor de toepassing van het Vlaams kotlabel
Belangrijk: U kunt geen eigen label of uitbatingsvergunning in het leven roepen.
U kiest voor de toepassing van het Vlaams kotlabel. U controleert wel of niet andere voorwaarden
Als u kiest voor het uniform kotlabel, neemt u dit expliciet aan via een verordening.
U kunt geen extra vereisten voor de uitreiking of weigering van het Vlaams kotlabel vaststellen. Voldoet de studentenhuisvesting aan de normen, dan moet u het Vlaams kotlabel uitreiken.
Uw gemeente kan wel bijkomende veiligheids- en kwaliteitsnormen zoals aangegeven in artikel 3.2 VCW opleggen. Het Vlaams kotlabel garandeert dus een minimale standaard en geen volledige uniformiteit. Maar naast conformiteit en strengere normen voor kamers kunnen er dus geen andere verplichtingen of voorwaarden aan het kotlabel gekoppeld worden.
Uw gemeente kan ook nog andere voorwaarden controleren waaraan u desgevallend bekendheid verleent. Zo kunt u bijvoorbeeld extra aspecten opleggen zoals EPC, belasting op tweede verblijven of beheersaspecten. Die extra aspecten staan de toekenning van het Vlaams kotlabel niet in de weg, maar kunt u dan rechtmatig controleren en handhaven. U kiest zelf hoe u deze extra aspecten bekendmaakt.
We geven deze mogelijkheid omdat sommige lokale besturen nu al een specifiek beleid voor studentenhuisvesting voeren en meer aspecten controleren dan weerhouden voor het Vlaams kotlabel.
U verplicht het kotlabel en voorziet zo in een uitbatingsvergunning. U controleert wel of niet andere voorwaarden.
U kunt er ook voor kiezen om het Vlaams kotlabel op uw grondgebied te verplichten. Het verplicht kotlabel fungeert dan als een uitbatingsvergunning.
U kunt – net als bij een ‘gewone’ toepassing van het Vlaams kotlabel – ook extra aspecten controleren. Zie het punt hierboven. Deze andere voorwaarden maken geen deel uit van het Vlaams kotlabel of de uitbatingsvergunning.
Verwerking en monitoring via Vlaams Loket Woningkwaliteit (VLOK)
De verwerking van het Vlaams kotlabel zal verlopen via het Vlaams Loket Woningkwaliteit (VLOK), het dossieropvolgingssysteem voor woningkwaliteit van Wonen in Vlaanderen. Als gemeente bent u namelijk verplicht om de procedure voor het kotlabel af te handelen in VLOK. Zie Kotlabel in de VLOK online help.
Wonen in Vlaanderen maakt ook nog werk van een portaal in VLOK waarlangs verhuurders in de toekomst een kotlabel zullen kunnen aanvragen. Ook de ICT-ontwikkelingen voor de ontsluiting van de kotlabels naar de burger zijn nog bezig. Zie Communicatie met de klant in de VLOK online help.
Vragen en antwoorden uniform kotlabel
1. Is het Vlaams kotlabel enkel van toepassing op studentenkamers?
Neen.
Het kotlabel kan afgeleverd worden voor zelfstandige woningen (eengezinswoning, appartement, studio) en voor (studenten)kamers.
De gemeente kan evenwel in haar reglement het materieel toepassingsgebied beperken door bv. te bepalen dat het Vlaams kotlabel enkel wordt afgeleverd voor kamers (mits motivering).
2. Mag het Vlaams kotlabel geweigerd worden als het gebouw geen woonfunctie heeft?
Ja.
Het Vlaams kotlabel kan enkel afgeleverd worden als het aantal woongelegenheden is vergund of vergund geacht conform de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening van mei 2009. Een woongelegenheid wordt gedefinieerd als “elk onroerend goed of het deel ervan dat hoofdzakelijk bestemd is voor de huisvesting van een gezin of alleenstaande”.
Als een gebouw geen woonfunctie heeft, is er geen sprake van woongelegenheden en kan er geen Vlaams kotlabel afgeleverd worden.
Vooraleer de burgemeester het Vlaams kotlabel kan afleveren, moet aangetoond worden dat de studentenhuisvesting voldoet aan de minimale woningkwaliteitsnormen. Dit bewijs kan enkel geleverd worden aan de hand van een conformiteitsattest (artikel 3.6, eerste lid, 1° BVCW).
Als een gemeente het kotlabel verplicht, legt het een verplicht conformiteitsattest op voor studentenhuisvesting. Overeenkomstig artikel 3.2, eerste lid, 1° VCW moet in deze gevallen een advies gevraagd worden. Ook als de gemeente strengere veiligheids- en kwaliteitsnormen voor kamers wil opleggen, is advies vereist.
Als de gemeente ervoor kiest om een Vlaams kotlabel in te voeren, maar niet te verplichten, is geen advies vereist.
Opgelet: Voor reglementen die reeds in het verleden advies hebben gehad naar aanleiding van het verplicht conformiteitsattest of invoering van bijkomende veiligheids- en kwaliteitsnormen, is geen nieuw advies vereist indien er enkel bepalingen worden geschrapt die in strijd zijn met het Vlaams kotlabel. Als (naar aanleiding van het Vlaams kotlabel) een reglement vervangen wordt of er aanpassingen aangebracht worden aan de modaliteiten met betrekking tot het verplicht conformiteitsattest of de bijkomende veiligheids- en kwaliteitsnormen is wel een advies vereist.
woningkwaliteit.centraal@vlaanderen.be
Nee, dat is niet noodzakelijk.
Die is reeds beschikbaar op onze website en via de VLOK handleiding.
Het Vlaams kotlabel is per entiteit (woning).
Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen de situatie waarin het Vlaams kotlabel verplicht is en waar niet.
Als de gemeente vaststelt dat het verplichte kotlabel ontbreekt, kan er worden gehandhaafd via een GAS-boete (al dan niet voorafgegaan met een aanmaning). Indien het kotlabel optioneel wordt gesteld door de gemeente heeft het gebrek aan kotlabel geen verdere gevolgen.
De gebreken op vlak van woningkwaliteit kunnen in beide gevallen aanleiding geven tot een procedure ongeschiktheid en/of onbewoonbaarheid.
Ja.
Er bestaat geen hogere regelgeving die een gemeente verplicht een bepaalde definitie van tweede verblijf te hanteren. Indien een tweede verblijf wordt gedefinieerd als “een woning zonder inschrijving in het bevolkingsregister of vreemdelingenregister”, dan kan een kotwoning gelden als een tweede verblijf zolang de student daar niet gedomicilieerd staat.
Ja.
Om te beginnen kan de gemeente strengere veiligheids- en woningkwaliteitsnormen voor kamers opleggen. Deze zijn vrij te kiezen door de gemeente en maken integraal deel uit van de Vlaams kotlabel. Vooraleer een Vlaams kotlabel kan worden afgeleverd, is een bewijs vereist (afgeleverd door het lokaal bestuur) waaruit blijkt dat de kamer voldoet aan deze strengere normen (bv. de kamer moet een energielabel A hebben, iedere kamer moet minstens 2 dubbele stopcontacten hebben, ...).
Opgelet: voor het invoeren van strengere veiligheids- en woningkwaliteitsnormen is advies vereist van Wonen in Vlaanderen.
De gemeente kan er ook voor kiezen om bij het onderzoek naar het Vlaams kotlabel aanvullende criteria te controleren (die geen afbreuk doen aan het kotlabel). Ook deze zijn vrij te bepalen door de gemeente.
Voorlopig kunnen de volgende criteria worden aangeduid in VLOK: het hebben van een geldig EPC, de regels rond binnennummering zijn gevolgd, belasting tweede verblijf is betaald en bepaalde regels rond beheer zijn gevolgd. Dit is geen limitatieve opsomming. Als u criteria wenst toe te voegen die niet zijn opgenomen, kan u de VLOK helpdesk contacteren met de vraag om deze toe te voegen.
Opgelet: het Vlaams kotlabel kan niet geweigerd worden omwille van niet-naleving van de aanvullende criteria.
Het Vlaams kotlabel kan overeenkomstig artikel 3.60, lid 1, 1° BVCW alleen worden afgeleverd indien een conformiteitsattest kan worden voorgelegd. Via een gemeentelijk kamerreglement kan de gemeente bijkomende veiligheids- en kwaliteitsvereisten opleggen aan bestaande kamers. Indien de gemeenteraad hiervan gebruik heeft gemaakt, zal de studentenhuisvesting ook aan deze strengere normen moeten voldoen om een Vlaams kotlabel te kunnen krijgen.
Zie antwoord op vraag 3 en vraag 10.
De gemeente zal moeten nagaan of de bestaande sanctionering niet in strijd is met de bepalingen inzake het Vlaams Kotlabel en indien nodig, aanpassingen maken aan bestaande verordeningen. De enige sanctie die mogelijk is bij overtreding van het verplicht Vlaams kotlabel, is het opleggen van een GAS-boete.
We moeten de boodschappen op het loket en de website nog aanpassen aan de realiteit. We gaan ook een lijst met de gemeenten tonen op de website, waar je het kotlabel kunt aanvragen. Als een gemeente geen kotlabel heeft, dan zullen we de burger niet doorverwijzen naar het gemeenlijk loket om een aanvraag te doen.
We gaan ervoor zorgen dat we niet automatische overnemen wat de eigenaar invoert in zijn aanvraag om dit soort problemen te vermijden. De dossierbehandelaar kan de correcte nummering nog invoeren en de nummering van de eigenaar ter informatie toevoegen.
Ja.
Geen van beiden zijn verplicht.
Als dossierbehandelaar kun je nog bepalen wat er juist wordt opgenomen in het dossier. VLOK zal niet automatisch een volledig dossier creëren.
Neen.
Artikel 3.60 BVCW bepaalt dat de burgemeester het kotlabel aflevert als de volgende documenten voorliggen:
-
Conformiteitsattest;
-
Indien van toepassing: bewijs dat de kamer voldoet aan de strengere veiligheids- en kwaliteitsnormen;
-
Positief brandweerattest;
-
Bewijs dat het aantal woongelegenheden vergund is.
Bijgevolg heeft de gemeente 2 opties als het kotlabel wordt aangevraagd zonder conformiteitsattest:
-
De gemeente weigert het kotlabel af te leveren omdat het conformiteitsattest (CA) niet voorligt. De houder zakelijk recht moet dan eerst een aanvraag CA doen bij de gemeente om vervolgens een Vlaams kotlabel aan te vragen;
-
De burgemeester besluit om op eigen initiatief een conformiteitsonderzoek uit te voeren en vervolgens de aanvraag voor het Vlaams kotlabel te beoordelen.
Opgelet: een conformiteitsonderzoek op eigen initiatief is steeds kosteloos (want er is geen verzoek van de houder zakelijk recht).
Neen, voorlopig niet.
Het brandweerattest moet voorliggen bij de aanvraag van het Vlaams kotlabel. Indien er geen brandweerattest voorligt, zal de gemeente de aanvraag voor een Vlaams kotlabel moeten afwijzen.
Neen.
Het Vlaams kotlabel is objectgebonden (en niet subjectgebonden). Maar de bewoner is wel bepalend voor de keuze van technisch verslag (subjectgebonden).
Ja, dat is mogelijk. Je kan ook nog deelprocedures verwijderen zolang er geen Vlaams kotlabel werd uitgereikt.
Opgelet: In principe zijn alle documenten reeds voorhanden bij de aanvraag en zal de situatie ter plaatse gekend zijn.
Een onderzoek ter plaatse bij een aanvraag van het Vlaams kotlabel kan zich voordoen indien (i) er bij de aanvraag geen CA voorligt en de burgemeester beslist om op eigen initiatief een conformiteitsonderzoek uit te voeren en/of (ii) de gemeente bijkomende veiligheids- en kwaliteitsvoorwaarden heeft opgelegd aan kamers en beslist om de controle te koppelen aan de aanvraag van het Vlaams Kotlabel.
Dit had geen prioriteit op moment van analyse. Dit kan op termijn herbekeken worden.
Er werd niet gekozen voor automatische beoordelingen op basis van bewijsstukken zodat de dossierbeheerder zelf de beoordelingen kan bepalen. De beoordelingen helpen de dossierbeheerder om het dossier op te volgen. Naast gunstig/ongunstig is ook een waarschuwing mogelijk die na het verdere verloop van de procedure kan omgezet worden naar gunstig/ongunstig.
Neen.
Het is niet toegelaten om een gemeentelijke belasting op te leggen met een sanctionerend karakter.
Indien het Vlaams kotlabel optioneel is, kan er geen sanctie worden opgelegd. Een kotlabel kan verplicht worden gesteld bij gemeentelijk reglement. In dat geval is de enige mogelijke sanctie bij niet-naleving, het opleggen van een GAS-boete.
Dat is een beslissing van de toekomstige minister.
Zie antwoord op vraag 16.
Als de documenten niet vervallen zijn, kunnen ze gerecupereerd worden.
We nemen deze vraag mee naar de ontwikkelaars.
Nee, er is (voorlopig) geen termijn voorzien. De minister is gemachtigd om de aanvraagprocedure nader te bepalen. Dit is op heden (nog) niet gebeurd.
Er wordt geen “CA-procedure” gestart vanuit de “kotlabel-procedure". Bij de aanvraag van het Vlaams kotlabel moeten de bewijsstukken in principe reeds voorliggen.
Zie ook antwoord op vraag 16.
Ja.
Er kan een kotlabel aangevraagd/ afgeleverd worden voor elk appartement (ongeacht of het vergund is als studentenhuisvesting) zolang het aantal woongelegenheden vergund is.
Zie ook antwoord op vraag 2.
Er kan geen vergoeding gevraagd worden voor het afleveren van een Vlaams kotlabel. Bij een aanvraag van een Vlaams kotlabel wordt in principe geen onderzoek gevoerd naar de conformiteit van de kamer. Het CA moet immers voorliggen bij de aanvraag.
Zie ook antwoord op vraag 16.
Ja. Het is zelfs aangewezen om dit te doen.