2.2.9 Sanctiemogelijkheden voor de handhaving van het gemeentelijk woningkwaliteitsreglement

De sanctiemogelijkheden bij niet-naleving van het woningkwaliteitsreglement zijn in principe beperkt. De gemeente kan geen gebruik maken van de sancties op Vlaams niveau (gewestelijke heffing, strafrechtelijke handhaving). De meeste gemeenten voorzien wel een gemeentelijke administratieve sanctie.

Een belasting op het niet naleven van gemeentelijke regelgeving inzake woningkwaliteit, zoals het verplicht conformiteitsattest, is juridisch niet correct. Het hoofddoel van een belasting blijft altijd fiscaal. Die inzetten als sanctioneringsmechanisme betekent machtsafwending en mag dus niet.

Specifiek voor het handhaven van een gemeentelijk reglement voor het verplichten van het conformiteitsattest geeft de Vlaamse Codex Wonen van 2021 de gemeenten de mogelijkheid om een jaarlijkse aanvraagverplichting op te leggen voor elke woning die nog geen conformiteitsattest heeft. De gemeente kan de aanvraagverplichting opnemen in het gemeentelijk reglement dat het conformiteitsattest verplicht en de sanctie opnemen in haar GAS-boete reglementering. Het gaat om een jaarlijks terugkerende verplichting, dus elk jaar dat de inbreuk zich herhaalt kan de gemeente de administratieve sanctie opleggen.

Let wel degene die de inbreuk moet vaststellen moet de nodige opleiding doorlopen hebben die noodzakelijk is voor een vaststeller van inbreuken waarvoor een GAS-boete mogelijk is.

Om dit te kunnen realiseren is een praktische organisatie nodig waarbij gemeenten in kaart brengen welke woningen verhuurd zijn, welke over een conformiteitsattest beschikken. Daarnaast is het raadzaam dat de gemeente een werkwijze ontwikkelt om de houder van het zakelijk recht vooraf te verwittigen en te informeren.

De gemeente kan ook een sanctie opleggen voor het niet hebben van een conformiteitsattest. Men kan maar één maal een sanctie voor een bepaalde inbreuk opleggen. In tegenstelling tot een sanctie voor de jaarlijkse aanvraagverplichting kan het niet hebben van een conformiteitsattest dus maar één keer gesanctioneerd worden.

Op de webpagina 'Het conformiteitsattest verplichten of de geldigheid ervan beperken' vindt u een modelreglement om het conformiteitsattest te verplichten.