5.5.2 Wat is het sociaal beheersrecht ?

Het sociaal beheersrecht vindt zijn juridische grondslag in:

• artikel 5.82 van de Vlaamse Codex Wonen, hierna het decreet genoemd;

• Boek 5, Deel 7 van het Besluit Vlaamse Codex Wonen, Sociaal beheer van woningen, artikel 5.211 tot 5.215.

Het sociaal beheersrecht heeft als doel leegstand en verkrotting te bestrijden en probleemwoningen na herstel opnieuw op de woningmarkt te brengen tegen sociale voorwaarden. Doel is dus zowel een verbetering van de kwaliteit van het woningpatrimonium als een uitbreiding van het aanbod van betaalbare woningen.

Het sociaal beheer geeft de gemeente het recht om woningen te renoveren en te verhuren als sociale huurwoning, als ze minstens twee jaar zijn opgenomen in

• het leegstandsregister1 De oude bepaling dat het moest gaan om een woning die voldeed aan de minimale kwaliteitsvereisten is geschrapt, zodat ook leegstaande woningen die een bepaalde investering vereisen om ze terug te kunnen verhuren in aanmerking komen. of

• de inventaris2 Het is dus duidelijk dat wordt verwezen naar de Vlaamse inventaris en niet naar een lokale inventarislijst. van ongeschikte- en onbewoonbare woningen of

• het register van verwaarloosde woningen of gebouwen, als de woningbezitter ze niet zelf bewoont

De gemeente neemt het beheer over de woning tijdelijk af van de eigenaar voor herstel en sociale verhuring3 Bij sociaal beheer is er geen sprake van eigendomsoverdracht. Het tijdelijke karakter en de verplichting om deze woningen sociaal te verhuren onderscheiden het sociaal beheer van de onteigening, waarop in sommige situaties ook kan teruggevallen worden (bijvoorbeeld als sloop noodzakelijk is).. De eigenaar behoudt wel het eigendomsrecht maar verliest tijdelijk het genotsrecht en het recht om de woning te beheren. De gemeente beslist over de toepassing van het sociaal beheer en heeft strikt genomen geen instemming van de houder zakelijk recht nodig. Het spreekt voor zich dat de gemeente wel eerst de houder zakelijk recht informeert en hem de kans geeft alsnog de woning te renoveren of andere alternatieven voor te stellen. Een woning wordt voor minstens negen jaar4 Hierop is wel een uitzondering (zie verder) waarbij de houder zakelijk recht het sociaal beheer kan beëindigen door alle (renovatie)kosten terug te betalen. in sociaal beheer genomen. Dat houdt in dat de gemeente de woning, na de nodige werken, sociaal zal verhuren. Als negen jaar niet volstaan om de kosten van de renovatie, van de jaarlijkse vergoeding aan de houder zakelijk recht en van de normale beheerskosten te recupereren wordt de termijn verlengd tot de kosten zijn terugverdiend.