STABILITEIT dak(en)

• STABILITEIT dak(en)
• Te beoordelen onderdelen
• Wijze van waarnemen van gebreken, in functie van de verschillende belastingen
• Wijze van waarnemen van gebreken, in functie van de verschillende soorten aantasting

Te beoordelen onderdelen

De daken van een gebouw vormen het bovenste deel van het omhulsel van het gebouw.

Ze beschermen het gebouw tegen de weersinvloeden en staan daarom bloot aan een heel gamma belastingen, waaraan de stabiliteit van de dakstructuur zal dienen te weerstaan. Hieronder worden de verschillende belastingen die inwerken op de dakstructuur besproken.

Wijze van waarnemen van gebreken, in functie van de verschillende belastingen

Permanente belasting: het eigen gewicht van de dakconstructie. Een traditionele houten dakconstructie is vrij licht, terwijl een massief betonnen plat dak een grote belasting zal vormen. Ook het gewicht van het materiaal waaruit een dakbedekking bestaat is zeer uiteenlopend. Dakpannen vormen een veel zwaarder gewicht dan een dakafdichtingsbaan uit EPDM.

Vaak worden daken in latere fase zwaarder belast dan waarvoor ze initieel berekend werden. Toevoeging van technische installaties zoals PV-panelen, zonnecollectoren of het aanbrengen van een groendak zijn maar een paar voorbeelden die leiden tot een verhoogde permanente belasting. De dakstructuur is daar niet altijd op voorzien.

Gebruiksbelasting: die sterk kan variëren: van een steil hellend dak dat nu en dan hoogstens door één persoon voor onderhoud toegankelijk is, tot een plat dak waarop een terras werd aangebracht dat door veel personen gebruikt kan worden.

Veranderlijke belasting: het gewicht dat, bedoeld of niet, aangrijpt op het dak. Dit zijn de verschillende belastingen als gevolg van weersomstandigheden en de toevallige belastingen.

De windbelasting, die een positieve en negatieve component heeft: aan de loefzijde (waar de wind tegen het dakvlak blaast) van een hellend dak wordt druk uitgeoefend, aan de lijzijde (waar de wind over het dakvlak heen waait) oefent de wind een zuigend effect uit; ook op platte daken heeft de wind invloed, onder de vorm van een verticaal omhoogtrekkende zuigkracht.

De belasting van hemelwater (regen, sneeuw, hagel), waarvan vooral sneeuwbelasting op sommige delen van een dak veel invloed kan hebben. Ophopingen van sneeuw en het compacteren en/of verijzen van sneeuw kunnen tot grote belastingen leiden.

Verder zijn er ook de toevallige belastingen, zoals brand, schokken, ontploffingen, het tijdelijk stapelen van meubilair, enz… die doorgaans niet in de stabiliteit van het gebouw zijn ingecalculeerd maar die er wel een blijvende invloed op kunnen uitoefenen. Bij berekende constructies zal de gehanteerde veiligheidsmarge vaak voldoende buffer bieden.

Wijze van waarnemen van gebreken, in functie van de verschillende soorten aantasting

De verschillende gebreken aan de dakstructuur kunnen worden onderverdeeld in structurele gebreken, fysische gebreken, gebreken ten gevolge van chemische processen, en biologische gebreken.

Hoewel het vaststellen van oorzaken van gebreken (aan de dakstructuur) niet tot de taak van de woningcontroleur behoort, is enige duiding van de mogelijke oorzaken van gebreken toch wenselijk.

Structurele gebreken zijn zichtbaar als de overmatige doorbuiging (bijvoorbeeld: door onderdimensionering, overbelasting, ondeskundige uitvoering of herstellingen, …) van de dragende dakelementen, de gebrekkige onderlinge verbindingen van dakelementen of de gebrekkige verbinding met de andere bouwonderdelen. De structurele gebreken kunnen voor ieder daktype een ander schadebeeld geven. Een ondergedimensioneerde draagbalk bijvoorbeeld kan nefast zijn voor een plat dak, terwijl bij een hellend dak de lasten meer worden verdeeld over de andere dragende onderdelen.

• Overmatige doorbuiging (onderdimensionering, overbelasting, onvakkundige uitvoering of herstelling)

• Gebrekkige onderlinge verbinding van de dakelementen

• Gebrekkige verbinding met andere (dragende) bouwonderdelen

Fysische gebreken zijn verrotting van houten balken, betonrot, … De oorzaak is meestal het indringen van vocht in de structuur. Bij de visuele inspectie van betonoppervlakken besteedt de woningcontroleur vooral aandacht aan de verkleuring van het oppervlak, roestsporen en kalkafzetting. Dit wijst meestal op waterschade. Bij scheurvorming dient steeds bekeken te worden wat de oorzaak kan zijn; scheuren in de trekzone van het beton verdienen speciale aandacht. Afvallende betonstukken en blootliggende wapeningen worden nader bekeken.

Gebreken ten gevolge van chemische processen zijn zichtbaar in de vorm van aantasting van de oppervlaktestructuur door roestvorming. Roestvorming is een reactieproces tussen metaal en de zuurstof uit de lucht, waarbij de aanwezigheid van vocht de reactie op gang brengt. Deze reactie kan versneld worden door agressieve atmosferen (bijvoorbeeld: industriële omgeving) en de nabijheid van de zee.

Biologische gebreken zijn de aantasting door zwammen (huiszwam, kelderzwam, …) en insecten (visueel herkenbaar aan de uitvlieggaten). Bij aantasting door insecten wordt speciaal aandacht geschonken aan de schade die kan aangericht worden door de huisboktor. Uitwendig is deze nauwelijks merkbaar, maar inwendig kan deze de totale verpulvering van houten balken veroorzaken.