0.1 Het optimalisatiedecreet en -besluit in een notendop

Op 20 maart 2019 keurde het Vlaams Parlement het zogenaamde optimalisatiedecreet goed. Dat decreet optimaliseert de bestaande instrumenten voor woningkwaliteit en voegt er met de waarschuwingsprocedure ook een nieuw instrument aan toe. Op 24 mei 2019 keurde de Vlaamse regering het bijhorende optimalisatiebesluit goed met de nodige uitvoeringsmaatregelen bij het decreet.

Sinds 1/1/2021 zijn de nieuwe regels te vinden in de Vlaamse Codex Wonen van 2021 en het eengemaakte uitvoeringsbesluit bij de Vlaamse Codex Wonen van 2021.

We geven hier enkel de grote lijnen van de optimalisatie weer. In de verdere hoofdstukken komen de verschillende wijzigingen van het decreet en het besluit uitgebreider aan bod, alsook meer recente regelgevingswijzigingen.

 

• 0.1 Het optimalisatiedecreet en -besluit in een notendop
  • 0.1.1 Afstemming van de administratieve en strafrechtelijke procedure
  • 0.1.2 Invoering van de waarschuwingsprocedure
  • 0.1.3 Bepalingen over de inventaris naar de Vlaamse Codex Wonen
  • 0.1.4 Juridisch-technische verbeteringen

0.1.1 Afstemming van de administratieve en strafrechtelijke procedure

In het verleden hebben de administratieve procedure tot ongeschikt- en onbewoonbaarverklaring en de strafrechtelijke procedure zich afzonderlijk ontwikkeld. In de administratieve procedure voldeed een woning en was een conformiteitsattest mogelijk bij minder dan 15 strafpunten. De strafrechtelijke procedure eiste daarentegen een herstel tot 0 strafpunten. Verhuur van een ‘conforme’ woning kon bijgevolg toch strafbaar zijn.

Het optimalisatiedecreet stemt de criteria voor het conformiteitsattest, de administratieve procedure ongeschikt- en onbewoonbaarheid en de strafrechtelijke procedure van de Vlaamse Wooninspectie volledig op elkaar af. De weging met strafpunten maakt daarbij plaats voor een indeling van de gebreken in drie categorieën (zie algemene bepalingen).

0.1.2 Invoering van de waarschuwingsprocedure

Veel lokale besturen willen bemiddelen bij woningkwaliteitsproblemen. Die bemiddeling heeft een decretale omkadering gekregen in de vorm van een waarschuwingsprocedure. Zo hebben gemeenten nu ook decretaal de mogelijkheid om te kiezen voor een zachtere aanpak en wordt de verhouding met de formele procedure tot ongeschikt- en onbewoonbaarverklaring geregeld.

De principes van de waarschuwingsprocedure komen uitgebreid aan bod in 3.2 De waarschuwingsprocedure

0.1.3 Bepalingen over de inventaris naar de Vlaamse Codex Wonen

Na de integratie van het zogenaamde Kamerdecreet in de Vlaamse Wooncode gaan nu de regels over de inventarisatie van ongeschikt en onbewoonbaar verklaarde woningen naar de Vlaamse Codex Wonen (Boek 3, deel 5, Titel 2, art. 3.19-3.23 VCW ). Zo is alle regelgeving over wonen op dezelfde plaats te vinden. Enkel de regels over de heffing blijven in de Vlaamse Codex Fiscaliteit.

0.1.4 Juridisch-technische verbeteringen

Het optimalisatiedecreet bevat ten slotte ook  juridisch-technische verbeteringen, als oplossing voor een aantal concrete knelpunten en problemen. Die hebben onder andere betrekking op het belastbaar voorwerp en de belastbare grondslag.

• Het belastbaar voorwerp is de geïnventariseerde woning. Om problemen te vermijden met de heffing bij wijziging van het aantal woningen in een pand, volstaat nu ‘een weerlegbaar vermoeden van het voortbestaan van het belastbaar voorwerp’. 

• De belastbare grondslag kent een vereenvoudiging. Bij de gewestelijke heffing moet de berekening op basis van het kadastraal inkomen plaats ruimen voor een forfaitaire basis van 1100 euro met indexering.

• Daarnaast zijn er een aantal aanpassingen aan onder meer de opschorting van de heffing, de mogelijkheid tot herhuisvesting en de procedure tot verzegeling in de strafrechtelijke procedure.